Dziedziczenie ustawowe w prawie polskim
Nie wiesz komu przysługuje prawo do spadku? Co oznacza dziedziczenie ustawowe? Przeczytaj nasz artykuł.
Kto ma prawo do spadku?
Polskie prawo uznaje możliwość dziedziczenia po zmarłym w dwóch przypadkach – gdy znana jest wola spadkodawcy w postaci testamentu lub też w wyniku dziedziczenia ustawowego określonego w kodeksie cywilnym. Akt prawny ustanawia kolejność dziedziczenia i w pierwszej kolejności prawo do spadku mają małżonek zmarłego oraz zstępni – dzieci. W kodeksie został również uregulowany podział spadku i w związku z tym małżonek i dzieci dziedziczą w częściach równych, przy czym część małżonka nie może być mniejsza niż jedna czwarta spadku. W przypadku, gdy dziecko zmarłego nie dożyło do otwarcia spadku, to udział spadkowy przechodzi na zstępnych dziecka, którym przysługuję spadek w częściach równych.
Gdy nie ma dzieci
Jeżeli zmarły nie posiadał dzieci, to prawo do dziedziczenia po nim przechodzą na małżonka oraz jego rodziców. Zgodnie z art. 932 par. 2 udział spadkowy każdego z rodziców, które dziedziczy w zbiegu z małżonkiem spadkodawcy, wynosi jedną czwartą całości spadku. Gdy nie został ustalony ojciec zmarłego, to małżonek i matka dziedziczą po połowie spadku. Jeżeli zmarły nie posiadał żadnej rodziny, czyli rodziców, dzieci oraz rodzeństwa, to cały spadek przypada małżonkowi. Natomiast w przypadku, gdy jedyną rodziną spadkodawcy byli rodzice, to dziedziczą w częściach równych. Możliwość dziedziczenia po zmarłym ma także jego rodzeństwo, ale jedynie w przypadku, gdy jedno z rodziców nie żyje, wtedy przypada im podział przydzielonego spadku w częściach równych. Prawo do dziedziczenia mają również ich zstępni, gdy brat lub siostra nie dożyli otwarcia spadku.
Dalsi krewni
Dziedziczenie ustawowe przewiduje również prawo do spadku dla dziadków i pasierbów zmarłego w sytuacji, gdy brakuje wyżej wymienionych członków rodziny. Przykładowo art. 934 kodeksu cywilnego przyznaje prawo do dziedziczenia pasierbom, w przypadku braku małżonka i krewnych zmarłego, ale tylko tym dzieciom małżonka spadkodawcy, których żadne z rodziców nie dożyło chwili otwarcia spadku. Zdarzają się również sytuacje, gdy spadkodawca nie ma żadnych krewnych, wtedy to spadkobiercą ustawowym zostaje gmina, która była ostatnim miejscem zamieszkania zmarłego. Jeżeli jednak nie możemy ustalić ostatniego miejsca zamieszkania spadkodawcy w Polsce lub za granicą, to spadek dziedziczy Skarb Państwa.